چک برگشتی چیست؟ نحوه وصول آن چگونه است؟

چک برگشتی
هر ساله تعداد قابل توجهی چک در ایران برگشت می‌خورد که این امر علاوه بر خسارت مالی، مشکلات حقوقی بسیاری را برای دارنده چک به همراه دارد. اما نگران نباشید! در این مقاله، به شما راهکارهای قانونی و عملی برای وصول وجه چک برگشتی را آموزش می‌دهیم. با ما همراه باشید تا با قوانین پیچیدهٔ چک و روش‌های وصول آن به صورت ساده و جامع آشنا شوید.

چک صیادی چیست؟

پیش از اینکه وارد بحث چک برگشتی شویم، بهتر است کمی دربارهٔ چک‌های صیادی صحبت کنیم. چک صیادی که از ابتدای سال ۱۳۹۹ با هدف افزایش امنیت معاملات و کاهش چک‌های برگشتی، جایگزین چک‌های قدیمی شده، با ویژگی‌های امنیتی پیشرفتهٔ خود، تحول بزرگی در نظام چک کشور ایجاد کرده است. این چک‌ها در سامانهٔ صیاد (صدور یکپارچه چک) بانک مرکزی صادر می‌شوند و امکان جعل و سوءاستفاده از آن‌ها به شدت کاهش یافته است.

چک صیادی چه ویژگی‌هایی دارد؟

  • ثبت اجباری در سامانه صیاد: تمام چک‌های صیادی باید قبل از صدور در سامانه صیاد ثبت شوند.
  • کد رهگیری منحصر به فرد: هر چک صیادی دارای یک کد رهگیری منحصر به فرد است که امکان استعلام وضعیت چک را فراهم می‌کند.
  • ویژگی‌های امنیتی پیشرفته: از فناوری‌های نوین برای افزایش امنیت چک‌ها استفاده شده است.

چک صیادی چه مزایایی دارد؟

چک صیادی از امنیت بالایی برخوردار است و با وجود ویژگی‌های امنیتی پیشرفته، احتمال جعل و سوءاستفاده از آن به حداقل رسیده است. در عین حال، ثبت اطلاعات چک در سامانه صیاد، احتمال برگشت خوردن چک به دلیل عدم موجودی کافی را کاهش می‌دهد و ما با کاهش چک برگشتی روبرو هستیم.

همچنین، امکان ردیابی و پیگیری چک‌ها در سامانه صیاد، شفافیت را در معاملات افزایش داده و با توجه به امنیت بالای چک‌های صیادی، اعتماد بین طرفین معامله بیشتر شده است. امکان پیگیری آنلاین وضعیت چک و وصول سریع‌تر وجه در صورت برگشت خوردن چک نیز مزیت دیگر این نوع چک است.

چک برگشتی

وصول چک برگشتی چه روش‌هایی دارد؟

با توجه به شرایط چک و اهداف شما، روش‌های مختلفی برای وصول وجه چک برگشتی وجود دارد. هر یک از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند. در ادامه، به طور خلاصه به تفاوت‌های اصلی این روش‌ها می‌پردازیم:

1- طرح دعوی حقوقی برای چک برگشتی

طرح دعوی حقوقی، انعطاف‌پذیرترین روش وصول چک است و امکان مطالبهٔ کلیهٔ خسارت‌های وارده را فراهم می‌کند. با این حال، روند طولانی‌تر و هزینهٔ بیشتری نسبت به سایر روش‌ها دارد. وقتی چکی که به شما داده شده برگشت می‌خورد، به این معناست که صادر کنندهٔ چک، پول کافی در حساب خود نداشته است. در این صورت، شما به عنوان دارندهٔ چک، حق دارید برای مطالبهٔ وجه خود از طریق قانونی اقدام کنید. یکی از این روش‌ها، طرح دعوی حقوقی برای وصول چک برگشتی است.

برای طرح دعوی حقوقی، شما باید به دادگاه صالح مراجعه کرده و دادخواستی را تنظیم کنید. در این دادخواست، باید به طور دقیق مشخص کنید که چک متعلق به چه کسی است، مبلغ چک چقدر است، تاریخ صدور و تاریخ برگشت چک چه زمانی بوده است و چه مدارکی دال بر مالکیت شما بر چک دارید. دادگاه پس از بررسی مدارک و ادعاهای شما، تصمیم خود را مبنی بر پذیرش یا رد دعوا صادر می‌کند. در صورتی که دادگاه حکم به نفع شما صادر کند، صادر کنندهٔ چک، مکلف به پرداخت مبلغ چک به همراه خسارات قانونی خواهد بود.

مزایای طرح دعوی حقوقی
  • مطالبه کلیه خسارات: در این روش، شما می‌توانید علاوه بر اصل مبلغ چک، خسارات تأخیر تأدیه، هزینه‌های دادرسی و سایر خسارات وارده را نیز مطالبه کنید.
  • انعطاف‌پذیری بیشتر: در طرح دعوی حقوقی، شما اختیار بیشتری برای پیگیری پرونده و طرح ادعاهای مختلف دارید.
معایب طرح دعوی حقوقی
  • هزینه دادرسی: طرح دعوی مستلزم پرداخت هزینهٔ دادرسی است.
  • روند طولانی‌تر: نسبت به برخی روش‌های دیگر، روند رسیدگی به دعاوی حقوقی، طولانی‌تر است.

2- درخواست صدور اجراییه از دادگاه برای چک برگشتی

یکی از روش‌های سریع و مؤثر برای وصول وجه چک صیادی برگشتی درخواست صدور اجراییه از دادگاه است. با توجه به اینکه چک‌های صیادی در سامانهٔ صیاد ثبت می‌شوند، فرآیند صدور اجراییه برای آن‌ها ساده‌تر و سریع‌تر از چک‌های قدیمی است.
برای درخواست صدور اجراییه، دارندهٔ چک باید با در دست داشتن چک برگشتی و گواهی عدم پرداخت بانک، به دادگاهی مراجعه کند که چک در حوزهٔ قضایی آن صادر شده است. دادگاه پس از بررسی مدارک و احراز صحت آن‌ها، دستور صدور اجراییه را صادر می‌کند. با این حکم، می‌توان اموال منقول و غیرمنقول صادر کنندهٔ چک را توقیف و از محل آن‌ها، وجه چک را وصول کرد.

مزایای درخواست صدور اجراییه
  • سرعت بالا: نسبت به طرح دعوی حقوقی، روند صدور اجراییه سریع‌تر است.
  • هزینه کمتر: هزینه‌های دادرسی در این روش معمولاً کمتر از طرح دعوی حقوقی است.
معایب درخواست صدور اجراییه
  • عدم امکان مطالبه خسارت تأخیر تأدیه: در این روش، نمی‌توان خسارت تأخیر تأدیه را مطالبه کرد.
  • محدودیت در برخی موارد: در مواردی که چک، شرایط خاصی داشته باشد (مانند چک صادر شده بابت تضمین)، امکان صدور اجراییه وجود ندارد.

۳- درخواست صدور اجراییه از اجرای ثبت

یکی دیگر از راه‌های وصول وجه چک برگشتی درخواست صدور اجراییه از اداره ثبت است. این روش به دلیل سرعت عمل و نسبتا ساده بودن مراحل، مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته و در واقع روشی سریع و مؤثر برای توقیف اموال صادر کنندهٔ چک است.

برای درخواست صدور اجراییه، دارندهٔ چک باید با در دست داشتن چک برگشتی و گواهی عدم پرداخت بانک، به ادارهٔ ثبت محل مراجعه کند. پس از بررسی مدارک و احراز صحت آن‌ها، ادارهٔ ثبت دستور اجراییه را صادر می‌کند. با این حکم، می‌توان اموال منقول و غیرمنقول صادر کنندهٔ چک را توقیف و از محل آن‌ها، وجه چک را وصول کرد.

مزایای درخواست صدور اجراییه از اجرای ثبت
  • سرعت عمل: نسبت به طرح دعوی حقوقی، روند اجرایی شدن سریع‌تر است.
  • سادگی مراحل: مراحل اداری و قانونی این روش معمولاً ساده‌تر از طرح دعوی است.
معایب درخواست صدور اجراییه از اجرای ثبت
  • عدم امکان مطالبه خسارت تأخیر تأدیه: در این روش، نمی‌توان خسارت تأخیر تأدیه را مطالبه کرد.
  • محدودیت در برخی موارد: در مواردی که چک شرایط خاصی داشته باشد (مانند چک صادر شده بابت تضمین)، امکان صدور اجراییه وجود ندارد.
  • نیاز به شناسایی اموال صادر کنندهٔ چک: برای اجرای حکم و توقیف اموال، باید محل اموال صادر کنندهٔ چک مشخص باشد.

۴- طرح شکایت کیفری برای وصول چک برگشتی

طرح شکایت کیفری یکی از روش‌های قانونی برای پیگیری چک برگشتی است. زمانی که چکی برگشت می‌خورد، علاوه بر جنبهٔ حقوقی (مطالبه وجه چک)، جنبهٔ کیفری نیز پیدا می‌کند. چرا که صدور چک بدون پشتوانه، جرم محسوب می‌شود. طرح شکایت کیفری در صورتی که شرایط قانونی آن فراهم باشد، می‌تواند منجر به حبس صادر کنندهٔ چک شود. با این حال، روند طولانی‌تر و پیچیده‌تری دارد و موفقیت آن به عوامل مختلفی بستگی دارد.

برای طرح شکایت کیفری، دارندهٔ چک باید به دادسرای عمومی و انقلاب محل صدور چک مراجعه کرده و شکایت خود را مطرح کند. در این شکایت باید مشخصات چک، طرفین معامله و دلایل برگشت خوردن چک را به طور دقیق بیان کند. دادستان پس از بررسی شکایت، در صورت وجود دلایل کافی، دستور تعقیب کیفری صادر خواهد کرد. در صورت محکومیت صادر کنندهٔ چک، او علاوه بر پرداخت مبلغ چک، ممکن است به مجازات‌های دیگری مانند حبس یا جزای نقدی نیز محکوم شود.

مزایای طرح شکایت کیفری
  • مجازات کیفری: علاوه بر وصول وجه چک، صادر کنندهٔ چک به مجازات قانونی نیز محکوم می‌شود که این امر می‌تواند بازدارنده باشد.
  • امکان توقیف اموال: در صورت صدور حکم جلب، امکان توقیف اموال صادر کنندهٔ چک برای پرداخت محکومیت وجود دارد.
معایب طرح شکایت کیفری
  • روند طولانی‌تر: نسبت به برخی روش‌های دیگر، روند رسیدگی به پرونده‌های کیفری طولانی‌تر است.
  • پیچیدگی‌های قانونی: طرح شکایت کیفری پیچیدگی‌های قانونی خاص خود را دارد و نیازمند آشنایی با قوانین کیفری است.

برای وصول چک برگشتی کدام روش را انتخاب کنیم؟

انتخاب مناسب‌ترین روش برای وصول وجه چک برگشتی به عوامل مختلفی از جمله نوع چک، شرایط صادر کننده، مبلغ چک و اهداف شما بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر سرعت وصول وجه برای شما بسیار مهم است، می‌توانید روش‌های اجراییه را انتخاب کنید. اما اگر قصد دارید کلیهٔ خسارت‌های وارده را مطالبه کنید، طرح دعوی حقوقی گزینهٔ مناسب‌تری خواهد بود.

توصیه می‌شود برای انتخاب بهترین روش و پیگیری مراحل قانونی، از مشاورهٔ یک وکیل متخصص در امور چک استفاده کنید.

چرا مشاوره با وکیل در مورد چک برگشتی اهمیت دارد؟

انتخاب یک وکیل متخصص در امور چک می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین روش وصول وجه چک برگشتی را انتخاب کرده و در کمترین زمان ممکن به حق خود برسید. وکیل متخصص با دانش و تجربه خود می‌تواند به شما در انتخاب بهترین راهکار مشاوره حقوقی دقیق بدهد، کلیه مراحل قانونی را به صورت اصولی انجام دهد و دادخواست‌های دقیق تهیه کند و روند پرونده را تا حصول نتیجهٔ نهایی پیگیری کند.

وکلای مجرب ما در مؤسسهٔ حقوقی گرشا آمادهٔ ارائهٔ مشاوره‌های حقوقی به شما هستند.

سوالات متداول

مدت زمان وصول به روش انتخابی، پیچیدگی پرونده و سایر عوامل بستگی دارد.
هزینه‌های وصول شامل هزینهٔ دادرسی، حق‌الوکالهٔ وکیل و سایر هزینه‌های جانبی است.
بله، در برخی موارد خاص امکان طرح شکایت کیفری وجود دارد.
بهتر است از همان ابتدا برای مشاوره و پیگیری پرونده به یک وکیل متخصص مراجعه کنید تا وصول چک برگشتی شما در کمترین زمان ممکن اتفاق بیفتد.

برای دریافت مشاوره می‌توانید با ارسال پیام در واتساپ یا تماس با شماره تلفن‌های 02122664813 و 02122664702 با متخصصین گروه حقوقی گرشا در ارتباط باشید.

Whatsapp
سلام، چطور می‌توانیم در خدمت شما باشیم؟
سلام، چطور می‌توانیم درخدمت شما باشیم؟

Hello, How can we help you?