ایران گنجینهای از بناهای تاریخی است که بسیاری از آنها با وجود داشتن مالک خصوصی در سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسیدهاند. در اختیار داشتن این بناها، اگرچه افتخاری بزرگ است، اما چالشهای حقوقی متعددی دارد. اگر شما نیز مالکیت حقوقی املاک ثبت شده در میراث فرهنگی را بر عهده دارید، آگاهی از حقوق خود و قوانین مرتبط، برای حفظ ارزش ملک و جلوگیری از مشکلات احتمالی، ضروری است.
ما در این مطلب از گروه حقوقی گرشا مواردی را در خصوص این املاک ذکر کردهایم که کمک میکند تا شما حقوق خود را بشناسید و از آن دفاع کنید!
ممنوعیت تخریب و نوسازی بنای تاریخی
قانون حفظ آثار ملی که در سال ۱۳۰۹ تصویب شده، میگوید که تخریب و نوسازی بناهای ثبت شده در فهرست آثار ملی، چه توسط دولت و چه توسط مالکان خصوصی، ممنوع است. در این ممنوعیت تخریب و نوسازی به وضوح آمده است که حتی اگر صاحب یک بنای تاریخی باشید، حق ندارید آن را خراب کنید و یا به طور کلی تغییرش دهید. قانون میگوید که این کار جرم است و مجازات دارد.
مراقب باشید! قانون فقط تخریب کامل بنا را جرم نمیداند. تخریب جزئی بنا یا عدم رسیدگی و مراقبت از آن، که به مرور زمان منجر به تخریب شود نیز جرم است. یعنی اگر شما دارای مالکیت حقوقی املاک ثبت شده در میراث فرهنگی باشید، وظیفه دارید از آن به خوبی نگهداری و محافظت کنید، حتی اگر استفاده از آن برایتان محدودیتهایی داشته باشد.
فکر نکنید با تخریب بنا میتوانید مجوز ساخت و ساز جدید بگیرید! برخلاف تصور برخی افراد، اگر شما باعث تخریب یک بنای تاریخی شوید، نمیتوانید به جای آن یک بنای جدید بسازید. بلکه باید دقیقاً همان بنای تاریخیای را که تخریب کردهاید، بازسازی کنید.
ممنوعیت تعمیر، بازسازی و تغییر کاربری بنای تاریخی
همانطور که گفتیم، تخریب و نوسازی بناهای تاریخی ممنوع است. اما این تنها ممنوعیت موجود در خصوص مالکیت حقوقی املاک ثبت شده در میراث فرهنگی نیست. بلکه، تعمیرات، مرمت، تغییر و حتی توسعهٔ بنای تاریخی، بدون مجوز وزارت میراث فرهنگی، غیرقانونی و جرم است. یعنی اگر میخواهید بنای تاریخی خود را با هزینهٔ شخصی تعمیر کنید، باید قبل از هر کاری از وزارتخانه مجوز بگیرید.
طبق قانون حمایت از مرمت و احیای بافتهای تاریخی-فرهنگی، نوع کاربری این بناها را وزارت میراث فرهنگی تعیین میکند. مالک، فقط میتواند از بنای تاریخی در حدود کاربریهای مجاز تعیین شده، استفاده کند. هرگونه تغییر کاربری بدون مجوز، غیرقانونی بوده و میتواند منجر به مجازات شود.
خوب است بدانید که این قوانین برای حفظ و نگهداری از آثار ملی و جلوگیری از تخریب آنها وضع شدهاند. تعمیر و مرمت بناهای تاریخی، کاری تخصصی است و باید توسط افراد متخصص انجام شود. وزارت میراث فرهنگی با صدور مجوز، بر کار تعمیر و مرمت بناهای تاریخی نظارت میکند تا مطمئن شود که به درستی انجام میشود.
فروش املاک ثبت شده در میراث فرهنگی
برای فروش املاک ثبت شده در میراث فرهنگی باید بدانید که با محدودیتهای دیگری به جز ممنوعیت تخریب و نوسازی مواجه خواهید شد. قبل از فروش هر اثر تاریخی منقول، باید به وزارت میراث فرهنگی اطلاع دهید. این وزارتخانه حق دارد که اثر را قبل از هر کس دیگری خریداری کند. حتی اگر ملک شما در فهرست آثار ملی ثبت نشده باشد، فروش مصالح و مواد متعلق به آن، بدون مجوز، میتواند مشکلات حقوقی برای شما ایجاد کند.
اگرچه این محدودیتها میتواند ارزش اقتصادی ملک شما را کاهش دهد و مانعی در برابر استفادهٔ بهینه از آن باشد؛ اما فراموش نکنید که این قوانین برای حفظ و نگهداری از آثار ملی وضع شدهاند و نمیتوان آنها را نادیده گرفت.
طبق مادهٔ ۵۶۹ قانون تعزیرات، اگر ملک مورد تخریب، ملک شخصی باشد و مالک از ثبت آن به عنوان آثار ملی بیاطلاع باشد، از مجازات معاف خواهد بود. البته مالک باید بتواند ثابت کند که بیاطلاع بوده است. ضمن اینکه این مسئله به مالک اجازهٔ تخریب یا بازسازی بنا را نمیدهد.
اگر با مشکلاتی در زمینهٔ مالکیت حقوقی املاک ثبت شده در میراث فرهنگی مواجه هستید، گروه حقوقی گرشا با وکلای مجرب خود آماده است تا شما را در حل این مشکلات یاری کند.
طرح دعوای خروج ملک از آثار ثبت شده در دیوان عدالت اداری
این امکان وجود دارد که ملک شما بدون دلیل خاصی در لیست آثار فرهنگی ثبت شده باشد و در حقیقت واجد شرایط ثبت به عنوان یک اثر فرهنگی نباشد. اگر ملک شما بدون دلیل در این لیست قرار گرفته باشد، از ارزش آن کاسته میشود و مشکلات فراوانی برای شما به وجود میآید.
اگر دارای مالکیت حقوقی املاک ثبت شده در میراث فرهنگی هستید، در حالی که ملک شما ارزش فرهنگی ندارد، برای خارج کردن ملک خود از لیست اموال میراث فرهنگی، تنها راهی که وجود دارد این است که در دیوان عدالت اداری، طرح دعوا ثبت کنید. با طرح دعوا میتوانید مجوز تخریب، بازسازی و هرگونه تغییر در ملک را کسب کنید. البته لازم است بدانید که طرح دعوا، پیچیدگیهای حقوقی بسیاری دارد و نیازمند یک تیم حقوقی مجرب است.
انجام ساخت و ساز در اطراف بناهای تاریخی
ساخت و ساز در اطراف بناهای تاریخی شرایط مخصوص به خود را دارد که اگر از آن مطلع نباشید، ممکن است به دردسر بیفتید. شرایط و ضوابط قانونی این کار شامل موارد مهمی مانند: کد ارتفاعی، نما، خط آسمانی که دارند و… است. دربارهٔ پلانهای معماری ملک نیز، بسته به مکانی که در آن قرار گرفته است، محدودیتهای ویژهای وضع شده است.
جالب است بدانید، فقط افرادی که دارای مالکیت حقوقی املاک ثبت شده در میراث فرهنگی هستند، مشمول این ضوابط نمیشوند؛ بلکه مالکان املاک مجاور آثار تاریخی نیز باید تمام مجوزهای لازم را از شهرداری و سازمان میراث فرهنگی دریافت کنند. در صورت عدم دریافت این مجوزها، فرد خاطی مشمول مجازات و جریمههای حقوقی بسیار بالا میشود.
گروه حقوقی گرشا، پشتیبان شما در احقاق حقوق مالکیت
محدودیتهای قانونی دربارهٔ مالکیت حقوقی املاک ثبت شده در میراث فرهنگی میتواند شما را به عنوان مالک با چالشهای جدی مواجه کند. وکلای گروه حقوقی گرشا با تسلط بر تمامی قوانین و مقررات مربوط به میراث فرهنگی در کنار شما هستند تا از حقوق قانونی خود به درستی دفاع کنید.
ما به شما کمک میکنیم تا پیچیدگیهای قانونی را درک کنید، از تلههای حقوقی احتمالی آگاه شوید و قراردادهای قانونی را به بهترین نحو تنظیم کنید. همچنین، مجوزهای لازم را در سریعترین زمان ممکن اخذ کرده و در صورت بروز اختلاف با نهادهای دولتی از حقوق خود دفاع کنید.
سوالات متداول املاک ثبت شده در میراث فرهنگی
ثبت ملک در فهرست آثار ملی به چه معناست؟
اگر مالکی با محدودیتهای مالکیت ملک ثبت شده مخالف باشد، چه میتواند انجام دهد؟
آیا امکان فروش یک ملک ثبت شده وجود دارد؟
چطور از گروه حقوقی گرشا مشاوره بگیرم؟
برای دریافت مشاوره میتوانید با ارسال پیام در واتساپ یا تماس با شماره تلفنهای 02122664813 و 02122664702 با متخصصین گروه حقوقی گرشا در ارتباط باشید.